خبرگزاری فارس: یک کارشناس مسائل اقتصادی گفت: به نظر میرسد تا چند روز آینده بانک مرکزی 20 تومان قیمت رسمی دلار را کاهش دهد، زیرا برای اینکه بتواند بازار را کنترل کند باید نرخ مرجع خود را کاهش دهد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی فارس، پس از افزایش قیمت سکه در ابتدای سال 90 و اقداماتی که بانک مرکزی برای کاهش آن در بازار انجام داد، در اواخر هفته گذشته بانک مرکزی در اقدامی ناگهانی و به منظور تک نرخی شدن، نرخ دلار را از 1050 تومان به 1175 تومان افزایش داد که از نظر بسیاری از کارشناسان آثار تورمی خود را بر جای خواهد گذاشت.
یکی از بازارهایی که از این اقدام اثر میپذیرد بورس کالا و معاملات آتی سکه است. این اقدام باعث سیر نزولی قیمت سکه در دو روز گذشته در بازار آتی شده و در سایر کالاها از جمله رینگ صنعتی و فلزی بورس کالا نیز اثر فراوانی گذاشته است به نحوی که معاملات این بخش در چهارشنبه هفته گذشته و یکشنبه هفته جاری از سوی شرکتهای خصوصی به منظور تصمیمگیری در خصوص قیمتها لغو شده است.
خبرنگار اقتصادی فارس تبعات و اثراتی که این اقدام بانک مرکزی نظرات یک یک کارشناس اقتصادی را جویا شد که جزئیات آن به شرح زیر است:
فارس: چه ارزیابی از اقدام بانک مرکزی در خصوص افزایش نرخ دلار دارید؟
سهرابی: واقعاً نمیدانم چه تعبیری می توان از این اقدام کرد،وقتی یک دفعه قیمت پایین میآید بعد برای تک نرخی کردن نرخ آن را افزایش میدهند. وقتی یک دفعه 14 هزار تومان قیمت سکه افت میکند، نمیدانم چه تعبیری میتوان کرد.
فارس: بانک مرکزی چه دلیلی برای این کار دارد؟
سهرابی: در خصوص نرخ ارز نمیتوان به راحتی نظر داد زیرا نمیدانیم بانک مرکزی چقدر ذخیره، پول دارد. بانک مرکزی خود دلیل این اقدام را تک نرخی کردن نرخ دلار اعلام کرده است که هنوز بین نرخ دلار آزاد و رسمی اختلاف وجود دارد و موفق به تک نرخی کردن نشده است.
فارس: در چه صورت و با چه اقدامی می توان نرخ دلار را تک نرخی کرد؟
سهرابی: اگر میخواهند نرخ ارز را تثبیت کند باید یک قیمت مشخص را اعلام و بر آن اساس به صورت نامحدود به هر میزان اقدام به عرضه دلار کنند تا بازار غیر رسمی و دلالان نتوانند اقدامی بر این خلاف انجام دهند. در حالی که در حال حاضر با توجه به افزایش نرخ دلار در اواخر هفته گذشته همچنان نرخ دلار رسمی 1175 و غیر رسمی 1215 تومان بوده و متقاضیان تنها میتوانند 2 هزار دلار با نرخ رسمی دریافت کنند.
دلیل اینکه با توجه به اقدام بانک مرکزی برای تک نرخی کردن دلار همچنان نرخ آن در بازار آزاد 1215 تومان است، عدم کامل شدن سیاست اجرایی بانک مرکزی برای تک نرخی کردن دلار است.
فارس: چه پیش بینی از اقدام بانک مرکزی در این راستا در روزهای آینده دارید؟
سهرابی: فکر میکنم تا چند روز آینده دولت 20 تومان دلار را کاهش دهد زیرا برای اینکه بتواند بازار را کنترل کند باید نرخ مرجع خود را کاهش دهد.
فارس: آیا در صورت کاهش نرخ دلار از سوی بانک مرکزی، نرخ آن در بازار آزاد نیز پایین میآید؟
سهرابی: باید دید بازار چه عکسالعمل نسبت به سیاست بانک مرکزی نشان میدهد و آیا به سیاست آنها اعتماد دارد و در آن راستا حرکت میکند یا خیر.
فارس: دلیل وجود اختلاف بین نرخ دلار آزاد و رسمی چیست؟
سهرابی: اختلافی که با توجه به اقدام بانک مرکزی بین نرخ دلار آزاد و رسمی وجوددارد این است که حجم عرضه بانک آن قدر نیست که تقاضای خریداران را پوشش دهد و تا زمانی که تقاضا به صورت کامل برطرف نشود وضعیت به همین شکل خواهد بود. همان طور که گفته شد باید بانک مرکزی بر روی یک قیمت خاص به صورت نامحدود عرضه کند تا دیگر متقاضیان برای رفع نیاز خود با بازار ازاد مراجعه نکنند.
فارس: افزایش نرخ دلار چه اثری روی اقتصاد کشور میگذارد؟
سهرابی: افزایش نرخ دلار طبیعتاً به صادرات کمک و حجم صادرات افزایش و به واردات صدمه زده و قیمت کالای وارداتی را افزایش میدهد.
زیرا در هر کشوری که ارزش پول آنها کاهش یابد وضعیت صادرات قویتر خواهد شد.
فارس: آیا این اقدام باعث خروج سرمایه از بازار طلا میشود؟
سهرابی: خیر ولی نوسانات قیمت دلار معامله گران سکه به خصوص در بورس را زمینگیر میکند،تغییر ناگهانی بر خلاف روند همیشگی بازار به آنها لطمه میزند. وقتی یک دفعه سکه را بانک مرکزی در ساعت 12 قیمت را 460 تومان اعلام میکند و چند دقیقه بعد 13 تومان قیمت پایه بانک را کاهش میدهد، افراد خریدار براساس پایه بانک ناگهان دچار ضرر میشوند.
فارس: آیا درست است یکی از دلایل افزایش نرخ ارز از سوی بانک مرکزی، جبران کسری بودجه دولت است؟
سهرابی: این حرفها بار فنی دارد، من که جزو بدنه اجرایی دولت نیستم که نظر بدهم که آیا چنین کسری بودجه وجود دارد یا خیر. در این راستا بانک مرکزی اقدام به این کار کرده باشد برای ارائه نظر در این موارد باید در بدنه دولت و از برنامههای آنها مطلع بود، بنابراین نمیتوان نظری در این خصوص داد.
فارس: فکر میکنید افزایش نرخ ارز تا چه حد روی سطح عمومی قیمتها اثر بگذارد؟
سهرابی:افزایش نرخ ارز یعنی کاهش ارزش پول ملی و این یعنی پایین آمدن توانایی مصرف کننده، اما در مقابل باعث افزایش صادرات و کاهش بیکاری میشود. همچنین، در دراز مدت باعث افزایش ارزش آن پول نیز میشود، ولی در کوتاه مدت توان مصرف کننده را کاهش میدهد،زیرا وقتی دلار افزایش مییابد ارزش ریال کاهش مییابد و بنابر این توانایی مصرف کننده کاهش خواهد یافت.
فارس: بانک مرکزی به خاطر تک نرخی شدن نرخ دلار این کار را کرد ولی هنوز اختلاف وجود دارد دلیل این مسئله چیست؟
سهرابی:برای تک نرخی کردن باید یک قیمت را به عنوان مبنا مشخص و روی آن شروع به عرضه بیحد کرد، چون تنها کاهش یا افزایش قیمت نمیتواند در تک نرخی کردن کمک کند.
در حال حاضر دو قیمت برای دلار وجود دارد یکی 1175 در بازار رسمی و دیگری 1215 تومان در بازار غیر رسمی، اگر کسی نیاز به 50 هزار دلار داشته باشد اول به بازار رسمی مراجعه میکند ولی وقتی بازار رسمی تنها 2 هزار دلار به نرخ رسمی میدهد برای رفع نیاز خود به بازار غیر رسمی مراجعه می کند، بنابراین هنوز حجم تقاضا در بازار غیر رسمی ادامه دارد اگر تقاضای در بازار رسمی جواب داده شود کسی سراغ بازار غیررسمی نمیرود.
فارس: آیا این اقدام بر روی قیمت سکه اثر میگذارد؟
فارس: صد درصد اثر میگذارد. شنبه و یکشنبه بازار سکه در بورس دچار نوسان به سمت پایین شده و قیمت سکه پایین آمده و در حال حاضر قیمت سکه برای تحویل تیرماه 460 هزار تومان است.
فارس: 460 هزار تومان بدون مالیات است؟
سهرابی: 460 با مالیات است.
فارس: چرا با مالیات مگر بورس از مالیات معاف نیست؟
سهرابی: چون مالیات به قیمت تمام شده وارد شده، بدون مالیات قیمت سکه برای تحویل تیرماه باید 438 هزار تومان باشد ولی با 4 درصد شده 460 هزار تومان معامله میشود. معاملات سکه در بورس از مالیات معاف است ولی چون سکه یک بازار نقدی خارجی از بورس دارد مالیات به قیمت نقدی اضافه شده و طبیعا روی قیمت بورس نیز نیز اثر میگذارد،زیرا ما معتقدیم قیمت آتی وجود خارجی ندارد و قیمت آتی از طریق قیمت نقدی به اضافه برخی هزینهها از جمله مالیات که جزء این هزینههای است محاسبه می شود.
سکه الان در بانک 447 تومان در صرافیها نیز طبیعتا همین قیمت است. که با توجه به قیمت سکه در هفته گذشته و کاهش قیمت آن از روز شنبه نشان می دهد روند قیمت ها در بانک و صرافیها برعکس شده و قیمت سکه در بانک پایینتر از نرخ آن در بازار آزاد است.
فارس: پس این مالیات به نحوی در بورس نیز وارد شده است؟
سهرابی: عرضه کننده و ضرب سکه فقط در اختیار بانک مرکزی است، بنابراین وقتی بانکها درصد ارزش افزوده را در قیمت پایه محاسبه میکند پس هر کجا این معامله سکه انجام شود با 4 درصد مالیات معامله میشود. رسما و عملا این 4 درصد در قیمت پایه اضافه شده است.
معاملات آتی بورس از مالیات معاف است ولی چون در پایه بانک این مالیات محاسبه شده است، ولی در موقع تحویل سکه در بورس مالیات بر آن وارد نیست زیرا یک بار بانک مرکزی روی پایه مالیات را محاسبه کرده است.
فارس: چرا وقتی باید نرخ سکه تحویل تیر ماه بر اساس فرمولها 438 هزار تومان باشد (بر اساس دلار روز گذشته)، 460 تومان معامله می شود؟
سهرابی: زیرا قیمت پایه بانک با مالیات است و بالا است بنابراین جون نرخ آتی نیز بر اساس نرخ سکه در بازار آزاد بدست میآید ارقام بالاتر است. ولی باید تدکید کنم که مالیات بر روی قیمت پایه محاسبه شده ولی برای تحویل مالیات مجدد وجود ندارد.